Loading...Kháng sinh nhóm cephalosporin là một trong những lựa chọn quan trọng trong điều trị nhiễm khuẩn. Với phổ tác dụng rộng, cephalosporin có khả năng tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn khác nhau, bao gồm cả vi khuẩn Gram dương và Gram âm.
Kháng sinh nhóm Cephalosporin có tác dụng diệt vi khuẩn nào?
1. Tổng quan về kháng sinh nhóm cephalosporin
Cephalosporin là một nhóm kháng sinh thuộc lớp beta-lactam, được sử dụng rộng rãi trong điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn. Nhóm thuốc này được phát hiện vào những năm 1940 và đã trở thành một trong những thuốc kháng sinh phổ biến nhất trong y học hiện đại. Cephalosporin có thể được chia thành nhiều thế hệ khác nhau, mỗi thế hệ sẽ có một phạm vi tác dụng và ứng dụng lâm sàng riêng. Nhờ vào tác dụng hiệu quả trên nhiều loại vi khuẩn, cephalosporin được chỉ định điều trị trong nhiều loại nhiễm trùng, từ nhiễm trùng đường hô hấp đến nhiễm trùng huyết.
2. Cơ chế tác dụng của cephalosporin
Giảng viên Cao đẳng Y Dược Hà Nội chia sẻ: Kháng sinh cephalosporin tiêu diệt vi khuẩn thông qua cơ chế ức chế tổng hợp vách tế bào vi khuẩn. Cụ thể, cephalosporin sẽ liên kết với các enzyme trong vi khuẩn, ngăn chặn quá trình tổng hợp peptidoglycan – thành phần quan trọng cấu tạo nên vách tế bào của vi khuẩn. Khi không còn khả năng xây dựng vách tế bào, vi khuẩn sẽ trở nên yếu ớt và bị ly giải, dẫn đến cái chết của vi khuẩn. Cơ chế này tương tự như penicillin, tuy nhiên cephalosporin ít bị ảnh hưởng bởi enzym beta-lactamase, một loại enzym mà nhiều vi khuẩn tiết ra để kháng lại tác dụng của kháng sinh beta-lactam.
3. Phổ tác dụng của các thế hệ cephalosporin
Thế hệ 1:
Cephalosporin thế hệ 1 chủ yếu có tác dụng đối với vi khuẩn Gram dương, bao gồm Staphylococcus aureus và Streptococcus pneumoniae. Ngoài ra, thuốc cũng có thể tác dụng với một số vi khuẩn Gram âm như Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, và Proteus mirabilis. Các thuốc điển hình của thế hệ này là Cephalexin và Cefazolin.
Thế hệ 2:
Thế hệ 2 của cephalosporin tăng cường hoạt tính đối với vi khuẩn Gram âm, đặc biệt là Haemophilus influenzae và Neisseria gonorrhoeae. Tuy nhiên, thuốc vẫn giữ được tác dụng với các vi khuẩn Gram dương. Một số thuốc tiêu biểu là Cefuroxime và Cefaclor.
Thế hệ 3:
Phổ tác dụng của cephalosporin thế hệ 3 mở rộng đáng kể, đặc biệt là đối với các vi khuẩn Gram âm, bao gồm cả Pseudomonas aeruginosa. Tuy nhiên, hiệu quả với vi khuẩn Gram dương có phần giảm so với các thế hệ trước. Ceftriaxone và Ceftazidime là những thuốc phổ biến của thế hệ này.
Thế hệ 4:
Cephalosporin thế hệ 4 có phổ kháng khuẩn rất rộng, hiệu quả với cả vi khuẩn Gram dương và Gram âm, bao gồm các vi khuẩn kháng beta-lactamase. Đặc biệt, thế hệ này có tác dụng mạnh đối với Enterobacteriaceae và Pseudomonas aeruginosa. Một ví dụ nổi bật là Cefepime.
Thế hệ 5:
Thế hệ 5 có tác dụng mạnh đối với cả vi khuẩn Gram dương và Gram âm, đặc biệt là đối với Staphylococcus aureus kháng methicillin (MRSA). Thuốc này cũng giữ được hiệu quả đối với các vi khuẩn nhạy cảm trước đó. Ceftaroline là thuốc tiêu biểu của thế hệ này.
4. Ứng dụng lâm sàng của cephalosporin
Theo Dược sĩ Cao đẳng Dược Hà Nội – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho hay: Cephalosporin được sử dụng trong nhiều trường hợp nhiễm trùng do vi khuẩn. Các ứng dụng lâm sàng phổ biến của cephalosporin bao gồm:
- Nhiễm trùng đường hô hấp: Viêm phổi, viêm phế quản do vi khuẩn.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu: Do các vi khuẩn Gram âm như Escherichia coli.
- Nhiễm trùng da và mô mềm: Do Staphylococcus aureus hoặc Streptococcus pneumoniae.
- Nhiễm trùng huyết và viêm màng não: Thường được điều trị bằng cephalosporin thế hệ 3 và 4.
Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo dược sĩ Cao đẳng Dược 2025
5. Đề kháng kháng sinh và lưu ý khi sử dụng
Dược sĩ Cao đẳng Dược chia sẻ: Mặc dù cephalosporin có hiệu quả trong điều trị nhiễm khuẩn, nhưng một số vi khuẩn có thể phát triển khả năng đề kháng với nhóm thuốc này. Một cơ chế phổ biến là sự sản xuất beta-lactamase mở rộng (ESBL), làm giảm hiệu quả của cephalosporin. Do đó, việc xét nghiệm kháng sinh đồ trước khi lựa chọn cephalosporin phù hợp là rất quan trọng.
Ngoài ra, cephalosporin không nên được sử dụng cho bệnh nhân có tiền sử dị ứng với nhóm beta-lactam. Để tránh hiện tượng kháng thuốc, cần sử dụng đúng liều lượng và thời gian điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
Kháng sinh nhóm cephalosporin là một nhóm thuốc rất quan trọng trong điều trị nhiễm khuẩn. Với phổ tác dụng rộng và khả năng tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn, cephalosporin được sử dụng để điều trị các nhiễm trùng do vi khuẩn trong nhiều bộ phận cơ thể. Tuy nhiên, việc lựa chọn thế hệ cephalosporin phù hợp cần phải dựa vào loại vi khuẩn gây bệnh và mức độ đề kháng kháng sinh để đạt được hiệu quả điều trị tối ưu.
Nguồn: caodangykhoa.vn