Cách làm nghị luận xã hội về tư tưởng, đạo lý trong bài thi môn Ngữ Văn

Phần Làm văn của đề thi Ngữ Văn THPT quốc gia được xem là một trong những phần vô cùng quan trọng chiếm mức điểm tương đối cao chính vì vậy thí sinh cần có phương án làm phần thi này cho hiệu quả.

Cách làm nghị luận xã hội về tư tưởng, đạo lý trong bài thi môn Ngữ Văn

Các dạng câu hỏi nghị luận thường gặp

Theo những thông tin mà ban tư vấn tuyển sinh Cao đẳng Dược Hà Nội – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tổng hợp, phần làm văn của đề thi Ngữ Văn THPT quốc gia là một trong những phần khiến nhiều học sinh e ngại và dễ mất điểm nếu không nắm rõ cách viết. Câu hỏi thường có 2 câu, trong đó có yêu cầu viết một đoạn văn ngắn nghị luận xã hội khoảng. Có 2 dạng đề về tư tưởng, đạo lý đó là:

Đề gián tiếp: Thường trích dẫn một đoạn văn, một câu nói, một câu chuyện rồi yêu cầu thí sinh bàn và rút ra đạo lý, tư tưởng từ đó. Với dạng này, bạn nên đọc kỹ đề để xác định vấn đề cần nghị luận. Chẳng hạn như cho câu danh ngôn “Nơi nào có ý chí nơi đó có con đường” anh/chị hãy bàn về câu nói này…
Đề trực tiếp: Đề thường nêu trực tiếp, thí sinh dễ dàng nhận thấy ngay như bàn về lòng dũng cãm, sự vô cảm, sự thành công…

Các bước làm bài nghị luận xã hội về tư tưởng đạo lý

Mở bài

Có nhiều cách mở bài như mở bài bằng danh ngôn, tục ngữ; mở bài bằng trực tiếp đi thẳng vào vấn đề… Mở bài phải nêu được cái nhìn tổng quát mà đề thi yêu cầu rồi mở ra hướng giải quyết để triển khai ở phần thân bài.

Ví dụ: Bàn về câu nói “Nơi nào có ý chí nơi đó có con đường”

Thí sinh có thể viết: Trong cuộc sống, thất bại hay thành công chỉ cách nhau một gang tấc. Nó phụ thuộc vào ý chí, vào tinh thần cũng như lòng kiên định của mỗi người. Pauline Kael từng nói “Nơi nào có ý chí nơi đó có con đường”. Câu nói về ý chí đó cứ thổn thức trong tâm trí tôi, như trở thành một kim chỉ nan, một triết lý sống giúp tôi vượt qua mọi thách thức, khó khăn…

Thân bài

Giải thích tư tưởng, đạo lý cần bàn luận

Giải thích nghĩa của những từ ngữ trọng tâm có tính then chốt trong bài thi môn Ngữ Văn Kỳ thi THPT Quốc gia năm 2019. Sau đó, giải thích nghĩa cả câu nói: giải thích các từ ngữ, thuật ngữ, khái niệm, nghĩa đen, nghĩa bóng (nếu có). Rồi rút ra ý nghĩa chung của tư tưởng, đạo lý đó . (Học sinh nêu cả quan điểm của tác giả được thể hiện như thế nào qua câu nói (đối với đề bài có tư tưởng, đạo lý thể hiện gián tiếp qua câu danh ngôn, tục ngữ, ngạn ngữ,…).

Giải thích tư tưởng, đạo lý cần bàn luận

Bàn luận tư tưởng đạo lý mà đề yêu cầu

Bàn luận về mức độ đúng đắn, chính xác, sâu sắc của tư tưởng đạo lý đó, để bàn luận bài thi này thí sinh nên sử dụng phương pháp chứng minh chính xác, dùng dẫn chứng cuộc sống xã hội để chứng minh

Bàn luận về mức độ đầy đủ, toàn diện của tư tưởng đạo lý đó

Bạn cần có lập trường tư tưởng vững vàng, suy nghĩ riêng, dám đưa ra chính kiến riêng, miễn là có lý, có tinh thần xây dựng và phù hợp đạo lý. Tự đặt ra và trả lời các câu hỏi: Tư tưởng đạo lý ấy đã đầy đủ, toàn diện chưa? Có thể bổ sung thêm điều gì? Đúng trong hoàn cảnh xã hội ngày nay chưa? Có thể lẫn dẫn chứng chứng minh

Rút ra bài học cho bản thân và hành động trong cuộc sống: Bài học cần chân thành, tránh chung chung, trừu tượng, hão huyền, không thực tế.

Kết bài

Khái quát lại ngắn gọn tư tưởng, đạo lý đó, phát triển, liên tưởng, nâng cao vấn đề, khoảng 2 -3 dòng là đủ.

caodangykhoa.vn tổng hợp